Werk je op vakantie? Wat betekent dit voor de werkgever?
04.04.2019Niet iedereen kan de kerst thuis doorbrengen. Werknemers in sommige bedrijfstakken kunnen het zich niet veroorloven. Hier leest u welke regels in dergelijke gevallen gelden en hoe u de werkzaamheden van uw personeel voor deze dagen plant.
Neem bijvoorbeeld Kerstmis. Voor veel mensen is dit een vakantie die eindelijk met familie of vrienden kan worden doorgebracht. In de meeste gevallen is dit het geval, aangezien de meeste bedrijven en organisaties op dit moment gesloten zijn. Dit geldt bijvoorbeeld voor overheid en onderwijsinstellingen, zakelijke dienstverleners en bouwbedrijven.
Er zijn echter enkele bedrijven die tijdens de kerstvakantie werken. Dit geldt voor die gebieden waar het nodig is, bijvoorbeeld in de geneeskunde, veeteelt, veiligheid of in bedrijven waar productieprocessen gaande zijn. Ook bedrijven in de hotelsector sluiten op zulke momenten niet, want voor hen is het een extra inkomen uit zowel toerisme als kerstdiners. Daarnaast blijven tijdens de kerst steeds meer winkels open, met name supermarkten of woonwinkels.
Kerstdagen worden bepaald door collectieve arbeidsovereenkomsten
De eerste en tweede kerstdag behoren tot de feestdagen die door de regering zijn aangemerkt als algemeen erkende en christelijke feestdagen. Dit is officieel vastgelegd in de Algemene termijnenwet. Dit betekent echter niet dat deze vakantiedagen automatisch een vrije dag worden voor uw medewerkers.
Het recht op weekenden tijdens feestdagen is niet wettelijk geregeld, maar verankerd in collectieve arbeidsovereenkomsten. Als uw bedrijf onder een bindende collectieve arbeidsovereenkomst valt, zal het u vertellen of u uw werknemers voor Kerstmis (en andere feestdagen) moet vrijlaten of niet. Controleer daarom altijd de cao die in uw branche van toepassing is. Als er geen afspraak is, bepaalt u zelf of deze dagen wel of niet vrije dagen zijn voor uw medewerkers. Dan moet u dit aangeven in de arbeidsovereenkomst die u rechtstreeks met de werknemers aangaat.
Zorg voor een goed werkschema
Staat uw cao toe dat er werkdagen voor kerst worden vastgesteld, omdat u bijvoorbeeld een cateringbedrijf heeft? Zorg er dan van tevoren voor dat je een duidelijk werkschema hebt voor deze dagen, waarin staat wie op welke dag werkt. Probeer in te spelen op individuele wensen om een goede werkomgeving te behouden. Vraag bijvoorbeeld eerst welke medewerker met kerst wil werken. Er zijn bijna altijd mensen die dat willen, vooral als er een premie voor is.
Mocht het rooster niet door vrijwilligers kunnen worden afgesloten, omdat veel medewerkers op deze dag willen rusten en zelfs bereid zijn om vakantie aan te vragen, dan kun je ze verplichten om op dit moment te werken. In dat geval moet u kunnen aantonen dat dit in het belang is van een goede bedrijfsvoering. Als horeca- en restaurantondernemer vindt u het bijvoorbeeld gemakkelijker om een chef een vakantie te weigeren dan een vaatwasser. Als er daarna nog lege plekken in het rooster zijn, kun je deze opvullen door deeltijdmedewerkers te vragen om tijdens extra uren naar buiten te komen. Een andere mogelijkheid is het inhuren van flexibele medewerkers of medewerkers op vakantie zoals uitzendkrachten, freelancers of medewerkers met een nulurencontract (nulurencontract).
Noot
Werken op vakantie staat gelijk aan werken op zondag, waarvoor aparte regels gelden. U kunt dus bijvoorbeeld niet instellen dat dezelfde werknemers de hele tijd op zondag werken.
Hoe zit het met salarissen tijdens feestdagen?
Wettelijk gezien staat de hoogte van het loon op vakantie niet vast. Dit wordt geregeld door collectieve arbeidsovereenkomsten. In alle cao's is bepaald dat de werknemer op feestdagen zijn salaris krijgt doorbetaald. Met dien verstande dat een feestdag op een werkdag valt, dat wil zeggen op de dag dat de werknemer normaal zou werken. Als uw bedrijf niet onder een collectieve arbeidsovereenkomst valt, is dit voor u niet van toepassing en komen uw werknemers officieel niet in aanmerking voor doorbetaling als ze niet werken met kerst of een andere feestdag. De wet zegt ook niets over mogelijke salarisverhogingen voor werknemers die met vakantie werken. Betaal uw werknemers dus niet meer dan hun normale salaris, tenzij u gebonden bent aan een collectieve arbeidsovereenkomst. Veel cao's voorzien in een normale loonsuppletie van vijftig tot honderd procent. Bent u ondernemer in de horeca, dan geldt voor u de regel dat werknemers die op vakantie werken dit werk moeten compenseren met extra vrije uren boven de
dat u hun hun loon betaalt.
Hoe feestdagen en vakantie te vergelijken zijn
Alle medewerkers hebben recht op wettelijk verlof. Een werknemer kan in een jaar minstens vier keer zoveel vakantie-uren opnemen als wekelijks. Feestdagen worden hier echter niet meegeteld. Integendeel, de wet stelt dat de werkgever niet het recht heeft om nationale feestdagen, waarop werknemers meestal vrij zijn, af te schrijven als vrije dagen.
Hoe zit het met parttime medewerkers?
Ook deeltijdwerknemers komen op feestdagen in aanmerking voor loondoorbetaling. Dit geldt voor dagen waarop een feestdag valt op de dag dat de werknemer normaal werkt. Maar ook als de feestdag op een vaste vrije dag van een dergelijke werknemer valt, kan hij in aanmerking komen voor gedeeltelijke doorbetaling van het loon.
Dit volgt op een besluit van de Nederlandse Mensenrechtenraad (voorheen Commissie Gelijke Behandeling) in de zaak van een deeltijdwerknemer die op maandag vrij was en als gevolg daarvan vakantiedagen naar rato onjuist werden uitbetaald. De Raad beveelt bedrijven aan om bij de berekening van het aantal vrije dagen voor deeltijdwerkers gebruik te maken van het zogenoemde ‘uren-jaarsysteem’. Dit advies is niet verplicht, maar rechters houden er wel rekening mee in hun beslissingen.
