CAO - is het voor iedereen nodig?
05.10.2021Lonen en arbeidsverhoudingen zijn een complex en veelzijdig onderwerp. Van tijd tot tijd staan we in onze artikelen stil bij bepaalde kwesties die ermee verband houden. Zo hebben we bijvoorbeeld al rekening gehouden met de veranderingen die op 1 januari 2020 in werking zijn getreden, die zijn gebracht door de Wet op het evenwicht op de arbeidsmarkt (wab) - U kunt bekijken hier ; sprak over de functies werken op zondag of op vakantie.
Vandaag willen we het hebben over, misschien is niet iedereen bekend, maar een zeer belangrijk document dat wordt gebruikt in arbeidsrelaties - de collectieve overeenkomst.
Wat is een collectieve arbeidsovereenkomst?
CAO (collectief arbeidsovereenkomst –CAO) is een overeenkomst tussen werkgevers enerzijds en vakbonden (meestal, maar niet noodzakelijkerwijs) anderzijds. Zo’n overeenkomst bevat arbeidsvoorwaarden: vragen over loon, bonussen, overwerkvergoeding, proeftijd, regels voor ontslag of pensioen, etc.
Een cao is van toepassing op een (grote) groep mensen, dit kan een branche cao zijn (vrijwel allemaal bindend), of slechts één bedrijf. Het heeft vaak gunstiger voorwaarden dan die waarin het wetgevend kader voorziet. Het is noodzakelijk om te begrijpen dat de standpunten van de (eventuele) cao voorrang hebben op dezelfde standpunten in de individuele arbeidsovereenkomst.
Het salaris dat bijvoorbeeld wordt weergegeven in CAO, hoger kan zijn dan het wettelijk minimumloon. Of medewerkers krijgen meer vakantiedagen, etc.
Is deze overeenkomst voor iedereen verplicht?
Nee, niet iedereen zou het moeten hebben, maar het is wel verplicht in vier gevallen, namelijk:
- Als u zelf zo'n arbeidsovereenkomst bent aangegaan.
Met andere woorden, SAO wordt afgesloten met een of meer werknemersorganisaties/verenigingen (meestal vakbonden). Het kan ook een collectieve arbeidsovereenkomst worden genoemd en bevat bepalingen op maat van uw bedrijf. In de regel gebeurt dit in grote ondernemingen.
- Als u lid bent van een werkgeversorganisatie die een cao heeft voor uw branche/branche.
Dat wil zeggen dat een werkgeversorganisatie ook een sectorale cao kan aangaan. Dit betekent dat zo'n cao van toepassing is op het soort werk/diensten van uw bedrijf, waardoor de werknemer zich automatisch aan de voorwaarden ervan onderschrijft.
- Als de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (Minister van SZW) een cao bindend gemaakt voor uw sector/branche.
Als u geen lid bent van een werkgeversorganisatie, kan een cao toch bindend zijn. De minister SZW kan een cao bindend verklaren (algemeen verbindend verklaren) voor alle werkgevers en werknemers in een bepaalde bedrijfstak.
Dit voorkomt dat werkgevers met elkaar concurreren op arbeidsvoorwaarden. U kunt bijvoorbeeld geen slechtere arbeidsvoorwaarden bieden dan in de cao staan.
- Als je een punt/vermelding hebt over CAO, opgenomen in de arbeidsovereenkomst
Soms zijn de bepalingen van de cao al verwerkt in de individuele arbeidsovereenkomst, die de werknemer aangaat met het inlenende bedrijf. En deze voorwaarde is niet afhankelijk van het lidmaatschap van de werknemer in de vakbond.
Soorten collectieve arbeidsovereenkomsten
Er zijn momenteel twee soorten cao's in Nederland:
- CAO van het bedrijf
Deze overeenkomst wordt intern toegepast en wordt gesloten tussen de werkgever en de werknemersvereniging(en).
- Industrie cao
Het is een sector/industrie contract. Het is tussen werkgevers of werkgeversorganisaties en vakbonden/arbeidersverenigingen. Een cao is alleen van toepassing op bedrijven en werknemers die de partijen daarbij vertegenwoordigen.
Verplichting om het voor een aantal industrieën te gebruiken
Er zijn verschillende grote industrieën die collectieve arbeidsovereenkomsten hebben in een of andere vorm. Onder hen:
-
Detailhandel (kleinhandel)
In de detailhandel is er vaak een verplichte cao. Voor winkeliers zijn er verschillende soorten, afhankelijk van de handelssector.
- groothandel (groothandel)
Veel groothandelsbedrijven werken onder collectieve arbeidsovereenkomsten, bijvoorbeeld groothandel in voedselvoorraden, groothandel in machines, enz.
- Gebouw (bouwen)
In de bouw zijn er ook verschillende cao's per sector (bijvoorbeeld schilders of timmerlieden), waarvan een van de belangrijkste de cao voor bouw en infrastructuur is. (bouw & Infra).
- Olichamen, restaurants, cafés (horeca)
Op dit moment in horeca er is een bindende cao van kracht. De twee grootste vakbondsorganisaties koninklijk Horeca kledij Nederland –KHN и CNV Vakmensen verenigt de meeste arbeiders in deze industrie.
- Bedrijf Diensten (zakelijke dienstverlening))
In de zakelijke dienstverlening zijn er bindende sectorale cao's. Bijvoorbeeld voor architecten en architectenbureaus, voor informatie-, communicatie- en kantoortechnologie (Informatie-, communicatie- in kantoortechnologie -IK), of voor schoonmaak- en glazenwassersbedrijven.
- Binnenlandse diensten (persoonlijke dienstverlening)
Er zijn bindende cao's in de branche, bijvoorbeeld voor kappers, uitvaartcentra, wasserijen en stomerijen. Er moet echter rekening mee worden gehouden dat in veel sectoren een verplichte cao niet van toepassing is.
Hoe lang loopt de cao?
Een cao heeft altijd een vaste looptijd, meestal een of twee jaar. Tegen het einde van deze periode moeten cao-partijen elkaar weer ontmoeten om nieuwe afspraken te maken of bestaande te verlengen. Als tijdens de herzieningsperiode van de collectieve arbeidsovereenkomst de geldigheidsduur afloopt, zijn er voor deze periode afzonderlijke bepalingen voor de bescherming van de rechten van werknemers.
Ik ben een werknemer. Hoe weet ik of er een CAO is in een organisatie/onderneming waar ik werk?
Als er bij uw onderneming een vakbond is met een dergelijke vraag, dan raden wij u aan daar contact op te nemen. Of informeer bij uw werkgever. Daarnaast links naar bepaalde punten SAO (indien aanwezig) wordt vermeld in uw individuele arbeidsovereenkomst.
Ik ben werkgever en ik wil weten of mijn werknemers een cao moeten hebben?
Indien beschikbaar bij uw onderneming SAO U hoeft niet langer met elk van uw werknemers alle clausules van de individuele arbeidsovereenkomst tot in detail uit te werken; in de individuele arbeidsovereenkomst volstaat een verwijzing naar een of andere bepaling uit de cao. Bovendien kunt u dankzij een cao elke vraag van medewerkers beantwoorden, waardoor mogelijke meningsverschillen worden vermeden.
Wij raden je aan om de vier verplichte voorwaarden voor een cao goed door te lezen en als je onder een daarvan valt, direct te beginnen met het opstellen en goedkeuren van zo'n cao. Of accepteer SAO vrijwillig - dit is niet verboden, en in veel opzichten zelfs de voorkeur.
Als je problemen, twijfels of vragen hebt over het onderwerp dat vandaag is besproken of over arbeidsverhoudingen in het algemeen, neem dan contact met ons op, en we zullen je zeker adviseren en helpen!
