Naar aanleiding van de uitspraak van het Europese Hof van Justitie heeft de Nederlandse overheid de toegang tot het register van uiteindelijke begunstigden van vennootschappen - UBO (Ultimate Beneficial Owners) - tijdelijk afgesloten. Minister van Financiën Sigrid Kaag informeerde de Tweede Kamer over de stand van zaken in een brief.
Wat is een UBO-register?
Ter herinnering: het UBO-register is gemaakt als onderdeel van de implementatie van de EU-antiwitwasrichtlijn, volgens welke lidstaten ervoor moeten zorgen dat het grote publiek toegang heeft tot informatie over de uiteindelijke begunstigden van juridische entiteiten. Het register is ontworpen om te helpen bij het opsporen van criminele activiteiten, bij het voorkomen van fraude, het witwassen van geld en de financiering van terrorisme.
Vanaf 27 maart 2022 zijn eigenaren verplicht zich in te schrijven in dit register. De deadline voor het invoeren van gegevens is 1 januari 2023 (lees hierover meer in ons статье). Volgens de statistieken van oktober deed echter slechts ongeveer 68% van de eigenaren dit.
Register Toegang
Voor 2,50 euro kon iedereen informatie opvragen bij de Kamer van Koophandel (KVK), die het UBO-register bijhoudt. Over het openbare karakter van het register is al enige tijd discussie. Zo heeft Privacy First in 2020 al een rechtszaak aangespannen tegen de Nederlandse staat. De Stichting begrijpt dat de eigenaren van organisaties in het register moeten staan, maar is het er niet mee eens dat iemand voor 2,50 euro informatie over hen kan krijgen.
Nu heeft het Europese Hof van Justitie geoordeeld dat openbare toegang tot het UBO-register in strijd is met de regels over de bescherming van persoonsgegevens. Het register werkt mogelijk, maar niet in het publieke domein. De zaak waarin het Europese Hof uitspraak deed, betrof niet de UBO-registratie van Nederland, maar Luxemburg. Maar aangezien alle EU-landen werken met UBO-registraties in overeenstemming met de Europese wetgeving, is de kans groot dat dit besluit ook gevolgen heeft voor Nederland. Het ministerie van Financiën bestudeert momenteel de oplossing en is in overleg met de Europese Commissie.
Nasleep
Minister Kaag schrijft dat het afsluiten van informatie in het register het doen van onderzoek bemoeilijkt. De officier van justitie kan dus nog steeds toegang krijgen tot de gegevens via het desbetreffende verzoek. Volgens de minister kan het besluit om het register te sluiten ook financiële gevolgen hebben, aangezien het register wordt gefinancierd uit vergoedingen die gebruikers betalen om zich vertrouwd te maken met de informatie die erin staat.
Volgens het Europese Hof van Justitie is het voor de bestrijding van witwassen niet nodig dat informatie over een bedrijf voor het grote publiek beschikbaar is. Openbare toegang tot het register van ondernemers is in strijd met het recht op privacy. De uitspraak stelt dat ruime toegang tot deze informatie een ernstige schending is van de vertrouwelijkheid en bescherming van persoonsgegevens. Minister Kaag heeft een onderzoek toegezegd om te beslissen of het register tijdelijk of definitief wordt gesloten.
