როგორ ვართ писали, 2022 წლის ნოემბერში UBO-ების (კომპანიების საბოლოო ბენეფიციარი მფლობელების) რეესტრზე საჯარო წვდომა დროებით დაიხურა. მიზეზი ევროსასამართლოს გადაწყვეტილება გახდა. ფინანსთა მინისტრი სიგრიდ კააგი დაჰპირდა საკითხის შესწავლას და იმ სუბიექტთა წრის განსაზღვრას, რომლებიც აღადგენენ რეესტრში წვდომას. 20 წლის 2023 იანვრისთვის მინისტრმა მოამზადა და წარმოდგენილი პარლამენტი სამოქმედო გეგმაა UBO-ს რეესტრში შეზღუდული წვდომის უზრუნველსაყოფად.
ევროკავშირის დირექტივები AMLD4 და AMLD5
ფულის გათეთრებისა და ტერორიზმის დაფინანსების პრევენციის საკითხებში ნიდერლანდები ხელმძღვანელობენ ევროკავშირის დირექტივების სერიით - ფულის გათეთრების საწინააღმდეგო დირექტივა (AMLD). მეოთხე დირექტივაში (AMLD4) ეს არის ევროკავშირის წევრი ქვეყნების ვალდებულება, შეინარჩუნონ UBO რეგისტრები, რომლებზეც წვდომა შეიძლება:
- კომპეტენტური ორგანოები და ფინანსური დაზვერვის ერთეულები (FIUs);
- ანგარიშგების ინსტიტუტები, რომლებიც ვალდებულნი არიან განახორციელონ კლიენტების სათანადო გამოკვლევა AML-ის ფარგლებში (Wwft ინსტიტუტები - Wwft-instellingen);
- პირები და ორგანიზაციები, რომლებსაც შეუძლიათ დაამტკიცონ კანონიერი ინტერესი.
ამასთან, შესაბამისად მეხუთე დირექტივა (AMLD5), საბოლოო ბენეფიციარების რეესტრებში ინფორმაციის წვდომის უფლება ყველას მიეცა.
ევროპული სასამართლოს პოზიცია
ნოემბერი 22 2022 წლის ევროპულმა სასამართლომ ლუქსემბურგის UBO-ს რეესტრის საქმეზე წინასწარი გადაწყვეტილება მიიღო. სასამართლომ UBO-ს რეესტრის საჯაროდ გახსნა დაუსაბუთებლად მიიჩნია. ევროსასამართლოს გადაწყვეტილებას ჯაჭვური რეაქცია მოჰყვა ევროკავშირის ქვეყნებში, კერძოდ, ჰოლანდიაში UBO-ს რეესტრზე საზოგადოების წვდომა დაიხურა.
5 დეკემბერი 2022 წლის სასამართლომ გამოაქვეყნა მიმოხილვა განმარტებებით. სასამართლო მიიჩნევს, რომ წევრმა სახელმწიფოებმა უნდა უზრუნველყონ, რომ საბოლოო ბენეფიციარების შესახებ ინფორმაცია ხელმისაწვდომი იყოს ლეგიტიმური ინტერესის მქონე პირებისა და სუბიექტებისთვის და არა ვინმესთვის. ანუ, ფაქტობრივად, საუბარია AMLD4 დირექტივის დებულებებზე დაბრუნებაზე. შესაბამისად, საჭიროა ჰოლანდიის ეროვნული კანონმდებლობის შესწორება, კერძოდ, 21 წლის სავაჭრო რეესტრის კანონის 2007-ე მუხლის (Handelsregisterwet 2007) ნაწილი.
აღდგენილია სუბიექტების სამი ჯგუფი, რომლებსაც ექნებათ წვდომა UBO-ს რეესტრში
Მისი წერილი 20 წლის 2023 იანვარს პარლამენტში მინისტრი კააგი აღწერს სუბიექტების სამი ჯგუფისთვის რეესტრში წვდომის მინიჭების სპეციფიკას.
პირველი ჯგუფი. Კომპეტენტური ორგანოები
ეკონომიკური სამართალდამცავ ბიუროს (Bureau Economische Handhaving - BEH), ფინანსური დანაშაულის გამოძიების სამსახურს (Fiscale Inlichtingen-en Opsporingsdienst - FIOD) და საჯარო პროკურატურას (Openbaar Ministryie) ექნებათ უპირობო წვდომა რეესტრზე.
მეორე ჯგუფი. ინსტიტუტები (wwft-instellingen)
ეს მოიცავს ყველა ინსტიტუტებირომლებიც ვალდებულნი არიან განახორციელონ მომხმარებელთა სათანადო ექსპერტიზა ფულის გათეთრებისა და ტერორიზმის დაფინანსების პრევენციის კანონის შესაბამისად (Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme-Wwft). UBO რეესტრი არის მნიშვნელოვანი ინსტრუმენტი ამ გადამოწმებისთვის. ამასთან, ევროსასამართლოს გადაწყვეტილება არ ვრცელდება Wwft-ის ინსტიტუტებზე, შესაბამისად, მათ ტექნიკურად შეძლებისდაგვარად ხელმისაწვდომობა აღუდგებათ.
თუმცა, Wwft ინსტიტუტების სია ძალიან დიდია. ტექნიკური პირობები, რომლითაც ეს ინსტიტუტები წვდებიან UBO-ს რეესტრში, განსხვავდება. კერძოდ, Wwft-ის მრავალი დაწესებულება პირდაპირ არ არის დაკავშირებული UBO-ს რეესტრთან, არამედ საინფორმაციო ტექნოლოგიების სერვისის პროვაიდერების მეშვეობით და ამ პროვაიდერებს არ აქვთ რეესტრში წვდომის ლეგიტიმური ინტერესი. შედეგად, Wwft-ის ყველა ინსტიტუტისთვის UBO-ს რეესტრში წვდომის ტექნიკურად დაყენება რთულია, ამას დრო დასჭირდება.
ამ ჯგუფში ყველაზე მარტივი გზა იქნება ბანკებისთვის რეესტრში წვდომის უზრუნველყოფა: მათი იდენტიფიცირება და დაკავშირება შედარებით მარტივია. მოსალოდნელია, რომ ამ ჯგუფის ბანკებისთვის წვდომა ყველაზე სწრაფად აღდგება.
მესამე ჯგუფი. ლეგიტიმური ინტერესების მქონე პირები და ორგანიზაციები
მინისტრი ამ ჯგუფისთვის UBO-ს რეესტრში წვდომის შესაძლებლობას ჯერ კიდევ სწავლობს. ყალიბდება ობიექტური მაჩვენებლების სია, რომლის მიხედვითაც შესაძლებელია შეაფასოს კანონიერი ინტერესის არსებობა: შესაძლებელია ზოგიერთ შემთხვევაში საჭირო გახდეს ინდივიდუალური შეფასების ჩატარება.
მაგალითად, მედიის (საგამოძიებო ჟურნალისტიკისთვის) და საზოგადოებრივი ორგანიზაციების წარმომადგენლებს, რომლებიც ჩართულნი არიან ფულის გათეთრების პრევენციასა და ბრძოლაში, შეიძლება ჰქონდეთ ლეგიტიმური ინტერესი, მიიღონ წვდომა რეესტრში. ასევე, კონტრაგენტებს აქვთ ლეგიტიმური ინტერესი, მიიღონ ინფორმაცია საბოლოო ბენეფიციარების შესახებ ტრანზაქციის დადებამდე.
UBO-ს რეესტრთან დაკავშირებული ვალდებულებები
სანამ UBO-ს რეესტრი დახურულია, Wwft-ის დაწესებულებების ვალდებულება, შეამოწმონ მომხმარებლები საქმიანი ურთიერთობისას და შეუსაბამობები შეატყობინონ კომპეტენტურ ორგანოებს შეუსაბამოა.
მაგრამ იურიდიული პირების UBO-ს რეესტრში რეგისტრაციის ვალდებულება არ გაუქმებულა. შეგახსენებთ, რომ თებერვლიდან ის კომპანიები, რომლებიც არ არიან რეგისტრირებული UBO-ს რეესტრში, სანქციებს დაექვემდებარება. იგივე ეხება საბოლოო ბენეფიციარების რეესტრს ენდობა და სხვა მსგავსი სტრუქტურები.
მინისტრმა კააგმა პარლამენტს განუცხადა, რომ მალე შეიმუშავებს კანონპროექტს UBO-ს იურიდიული პირების რეესტრსა და UBO-ს ტრასტების რეესტრზე შეზღუდული წვდომის უზრუნველსაყოფად.
გამოქვეყნების თარიღი: 08.02.2023.
