In 2021 oordeelde de Hoge Raad dat de zogenaamde vermogensbelasting (box 3) in het land niet juist wordt geheven. De basis was geen reëel inkomen, maar voorwaardelijke (fictieve) vermogenswinsten. Het kabinet heeft toegezegd om per 1 januari 2026 een nieuw aanslagstelsel in box 3 te ontwikkelen en in te voeren. Staatssecretaris Marnix van Rij in een interview met NRC verklaarde dat het onmogelijk was om de beloofde deadline te halen. De invoering van het nieuwe systeem zal moeten worden uitgesteld tot in ieder geval 2027.
Boksverhaal 3
Box 3 is een onderdeel van de inkomstenbelasting in Nederland, waaronder passieve inkomsten uit beleggingen en sparen (deposito's) vallen. Het nettovermogen van de belastingplichtige (vermogen minus schuld) wordt geschat per 1 januari. Aanvankelijk, in 2001, toen de Wet Inkomstenbelasting tot stand kwam, waren er geen problemen met box 3. Het bronbelastingtarief in Box 3 was 30% en werd geheven over een vast (“fictief”) inkomen van 4% van de vermogens- of vermogenswaarde, ofwel 1,2% van het totale vermogen. Reële vermogenswinsten of -verliezen hadden geen invloed op het belastbaar inkomen.
Zo moest naast een kleine vrijstelling over elke € 1200 vermogen een inkomstenbelasting van € 1,2 (100%) worden betaald. Aanvankelijk konden de meeste belastingbetalers ermee leven. De situatie veranderde echter toen de rente op spaargeld begon te dalen. Met name belastingbetalers die spaargeld hadden en niet belegden (in onroerend goed, effecten, enzovoort) waren in het nadeel. Het rendement van 4 procent dat de wetgever heeft vastgelegd, bestond immers niet voor hen.
"Kerst oordeel"
In 2017 zijn er wijzigingen in de wetgeving doorgevoerd, die het probleem helaas niet hebben opgelost. Hoewel het belastingtarief zwevend werd, was het aanslagstelsel in box 3 nog niet gebaseerd op werkelijke winsten. Het werkelijke inkomen van een individuele belastingplichtige in een belastingjaar kan hoger of lager zijn dan fictieve vermogenswinsten. Met name moesten veel spaarders exorbitante bedragen aan belastingen betalen.
In augustus 2021 zijn er massaal bezwaren binnengekomen van belastingplichtigen bij de Belastingdienst in verband met de onjuiste berekening van belasting in box 3 voor 2017-2020. Er werd een proces gestart. De Hoge Raad achtte de bezwaren van de belastingplichtigen redelijk en vaardigde op 24 december 2021 zijn spraakmakende uitspraak uit, die bekend werd als het "Kerstvonnis".
De rechtbank stelde dat de huidige wijze van belastingheffing geen rekening houdt met het daadwerkelijke rendement op sparen en beleggen en daarmee in strijd is met het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Het kabinet kreeg de opdracht om een nieuw aanslagstelsel in Box 3 te ontwikkelen. Daarnaast stemde het kabinet ermee in om de 60 mensen die bezwaar hadden gemaakt, te compenseren. Over alle "hoofdstukken" van het epos met compensatie voor Boxing 000 - in onze artikelen.
Overgangsperiode
Voor de periode 2017 tot en met 2025 is een tijdelijke oplossing ontwikkeld om de belasting in box 3 te berekenen. Hoewel de berekeningen nog steeds gebaseerd zijn op fictieve rendementen, om dichter bij het werkelijke rendement te komen, activa zijn gecategoriseerd, die elk hun eigen vaste inkomen hebben. Nu wordt het belastingtarief in box 3 niet voor alle bezittingen samen bepaald, maar voor verschillende categorieën afzonderlijk. Als spaargeld geen inkomen oplevert, wordt het niet belast.
Bijvoorbeeld in 2022 worden inkomsten uit spaargelden (banktegoeden en contanten) belast tegen een tarief van 0,00%, uit beleggingen en overig vermogen - 5,53% (meer hierover - online belastingkantoor). Pas na afloop van het kalenderjaar wordt het forfaitaire rentabiliteitspercentage op banksaldi definitief vastgesteld. Het is gebaseerd op de gemiddelde maandelijkse rentevoet op deposito's die uiterlijk drie maanden van het lopende kalenderjaar vervallen.
Het belastingtarief in box 3 is in 31 2022% en 32% in 2023. Dit tarief stijgt jaarlijks met 1% (tot 34%) in 2025. Box 3 stelt spaargeld vrij van € 50 per persoon in 650 en € 2022 in 57. Met een fiscale partner is het totale heffingvrije bedrag 000 euro. Bitcoins of andere cryptocurrencies worden niet beschouwd als spaargeld en worden belast zoals andere activa.
Tegelijkertijd kan de belastingplichtige tot en met 2022 kiezen voor de berekeningsmethode in box 3:
- de eerste (oude) is gebaseerd op een fictieve asset allocatie - meer daarover hier;
- de tweede (tijdelijke oplossing) betreft de daadwerkelijke verdeling van activa, die we hierboven hebben beschreven.
De toekomst van de "vermogensbelasting"
Volgens staatssecretaris Van Ruy bespreekt de Tweede Kamer begin mei wijzigingen in het box 3-stelsel: “Ook als het wetsvoorstel voor de zomer klaar is, dan zal er online consultatie moeten plaatsvinden, dan is anderhalf jaar bezig met het wetgevingsproces en nog eens anderhalf jaar met de uitvoering. Dat wil zeggen, vergaderen vóór 1 januari 2026 zal bijna onmogelijk zijn..
Een deel van de reden voor de vertraging ligt in de onvoorbereidheid van het IT-systeem van de Belastingdienst om de belasting in box 3 op een nieuwe manier te berekenen, rekening houdend met het reële inkomen in plaats van met vaste winstgevendheidsindicatoren. Het aangegeven tijdstip voor de invoering van een nieuw belastingstelsel in box 3 is dus 2027.
Publicatiedatum: 27.03.2023
