Op 27 oktober 2022 verhoogde de Europese Centrale Bank (ECB) de rente opnieuw met 0,75%. In de afgelopen drie maanden zijn de belangrijkste rentetarieven al met 2% gestegen. Deze renteverhoging is ongekend in de geschiedenis van de ECB. Het beleid van de Centrale Bank van Europa is gericht op het beteugelen van de extreem hoge inflatie die de levensstandaard van de EU-bevolking verlaagt. Maar zoals bij alle radicale maatregelen heeft een forse rentestijging niet alleen een positief effect, maar zijn er ook aanzienlijke risico's voor de economieën van de landen van de eurozone.
De inflatie als gevolg van de energiecrisis, het herstel van de koopkracht na anti-COVID-beperkingen en de oorlog in Oekraïne heeft alle verwachtingen overtroffen. In Nederland bedroeg het in september 17,1%, terwijl het gemiddelde voor de eurozonelanden 9,9% is.
Een stijging van de rente zou moeten leiden tot een daling van de inflatie, aangezien een deel van de middelen van de consumentenmarkt naar de bankensector zal verhuizen. Verwacht mag echter worden dat de inflatie pas over 9-12 maanden zal afnemen; deze economische maatregel heeft geen onmiddellijk effect.
Gelijktijdig met de daling van de inflatie brengt de rentegroei ook negatieve effecten met zich mee: een vertraging van de economie, een daling of vertraging van de bbp-groei en een stijging van de werkloosheid.
Alle soorten rentetarieven in het eurogebied zijn afhankelijk van de ECB-rente. Op basis hiervan worden tarieven op (hypotheek)leningen, rente op obligaties en deposito's bij banken gevormd. Nederlandse banken hebben negatieve rentes al in juli geannuleerd, sinds december is het de bedoeling om weer rente in rekening te brengen op deposito's (meer hierover in ons artikel).
Opgemerkt moet worden dat Nederlandse banken geen haast hebben met het verhogen van de depositorente. Nederlandse banken ontvangen bij het plaatsen van hun geld op de rekeningen van de ECB een aanzienlijk hogere rente dan zij aan spaarders betalen, maar daar zijn ook objectieve redenen voor. Op basis van de extreem lage rente van de afgelopen periode hebben de Nederlandse banken veel langlopende hypotheken tegen lage rente verstrekt. Nu zijn deze leningen bijna onrendabel, hebben banken lage marges, waardoor het voor hen moeilijk is om hoge rente op deposito's te betalen. Maar een verhoging van de ECB-rente zou ook moeten leiden tot een verhoging van de bankenrente op deposito's en spaardeposito's.
Publicatiedatum: 03.11.2022
