Werk op zondag

Zondag werken komt steeds vaker voor. In sommige bedrijfstakken moeten ondernemers deze trend volgen om concurrerend te blijven op de markt.

Ook Nederland gaat stap voor stap op weg naar een 24/7 concept. Neem de detailhandel. Ongeveer tien jaar geleden was er veel controverse over het hebben van één handelszondag per maand. Nu kan de consument in steeds meer gemeenten elke zondag winkelen. Hier bespreken we de regels met betrekking tot werken op zondag.

1. In welke sectoren werken ze op zondag?

In een groot aantal bedrijfstakken is zondagswerk eerder regel dan uitzondering. Dit is al lang het geval in de zorgsector, bij politie en brandweer, in de horeca, theaters, transportbedrijven en continu werkende industriële bedrijven.

Ook de supermarkt- en detailhandel zijn de afgelopen jaren massaal verschoven naar de zondagse openingstijden. Dit geldt minder voor serviceproviders. Sommige reisbureaus openen bijvoorbeeld hun deuren op koopzondag, maar niet allemaal.

2. Kan een werknemer verplicht worden om op zondag te werken?

Bent u ondernemer in een van de bovengenoemde sectoren, dan ontkomt u er waarschijnlijk niet aan dat uw personeel op zondag werkt. Er zijn echter bepaalde regels. Zoals de arbeidsduurwet.

Volgens de Arbeidstijdenwet is de basisregel dat werknemers in principe niet op zondag mogen werken, tenzij het nodig is om hun werk te doen. Dit is bijvoorbeeld nodig voor de zorg, politie en brandweer. Maar ook voor de horeca of voor bedrijven met niet te stoppen productieprocessen.

Is zondagswerk noodzakelijk voor uw bedrijf? Dan moet u dit met uw medewerkers afspreken. Je kunt ze niet zomaar verplichten om op zondag te werken. Vaak zijn dergelijke afspraken al vastgelegd in een bindende cao. Is dit niet het geval, probeer dan via de ondernemingsraad (OR) of vakbonden (PVT) tot een collectieve overeenkomst te komen. Lukt dit niet, dan moet u met iedere medewerker aparte afspraken maken.

3. Heeft de werknemer recht op vrije zondagen?

Als een werknemer ermee instemt om op zondag te werken, betekent dit niet dat je hem elke zondag doordeweeks kunt toewijzen. De werknemer heeft recht op 13 vrije zondagen gedurende 52 aaneengesloten weken (dus per jaar).

Van deze regel kun je alleen afwijken als in de cao minder vrije zondagen per jaar zijn afgesproken. Bovendien moet de werknemer aangeven akkoord te gaan met deze cao. Indien hij dit niet heeft gedaan, behoudt hij zich het recht voor op dertien vrije zondagen.

4. Komt de werknemer in aanmerking voor de zondagtoeslag?

Er zijn geen wettelijke vereisten voor extra loon of toelagen voor werk op zondag. Dus als de cao geen beloning voor zondagswerk voorschrijft, mag je dat zelf beslissen. De meeste collectieve arbeidsovereenkomsten hebben een omslagregeling voor een vast percentage van het reguliere loon. Supermarkten bieden bijvoorbeeld een zondagstoeslag van 100 procent. Mode- en sportretailers krijgen ook een bonus van 100 procent, maar door de nieuwe cao in 2015 is dit bedrag teruggebracht tot 50 procent. Horecawerkers moeten afzien van een cao sinds deze in 2012 werd opgezegd omdat veel werkgevers in de sector de zondag als een normale werkdag beschouwen. Wellicht zet deze trend zich door en verdwijnt de zondagpremie uiteindelijk alle kanten op.

5. Zijn er aparte regels voor jongeren?

Als je met jongeren bent, bijvoorbeeld tijdens vakanties of het hele jaar door meerdere uren per week en je wilt dat ze op zondag werken, dan moet je rekening houden met de speciale regels met betrekking tot werktijden voor jongeren:
• Jongeren van 13 en 14 jaar kunnen op zondag helemaal niet werken.
• Jongeren van 15, 16 en 17 jaar kunnen alleen op zondag werken als dat vanwege de aard van het werk en de arbeidsomstandigheden noodzakelijk is. Deze behoefte moet je aangeven in de arbeidsovereenkomst, ook hierover moet je het eens zijn via de ondernemingsraad (OR) of vakbonden (PVT) of met de werknemer zelf.
• Voor 15-jarigen gelden daarnaast de volgende regels:
1) Ze hebben toestemming van de ouders of voogd nodig;
2) Ze moeten minstens vijf zondagen op zestien vrij zijn;
3) Ze moeten op zaterdag vrij zijn tot de zondag waarop ze werken.

• 16- en 17-jarigen moeten minstens dertien vrije zondagen per jaar hebben. Minder is alleen toegestaan ​​als dit in de collectieve arbeidsovereenkomst is bepaald (dezelfde regel geldt voor volwassen werknemers).