ხანგრძლივი მოლაპარაკებებისა და კონსულტაციების შემდეგ, ევროკავშირის წევრმა ქვეყნებმა მიაღწიეს შეთანხმებას ეგრეთ წოდებული კომპონენტი 2 (სვეტი მეორე) - მინიმალური გადასახადი ტრანსნაციონალური კორპორაციებისთვის, რომელთა ბრუნვა აღემატება წელიწადში 750 მილიონ ევროს. 2024 წლიდან მსხვილი კომპანიები გადაიხდიან მინიმუმ 15%-იან გადასახადს, თუ ისინი დაფუძნდებიან ევროკავშირის ერთ-ერთ იურისდიქციაში.
OECD გეგმები
ეკონომიკური თანამშრომლობისა და განვითარების ორგანიზაცია (OECD) ბოლო წლების განმავლობაში მუშაობდა საგადასახადო კანონმდებლობაში არსებული ხარვეზებისა და შეუსაბამობების აღმოსაფხვრელად, რაც საშუალებას აძლევს დიდ მრავალეროვნულ კორპორაციებს გადაიხადონ გადასახადები. კერძოდ, კორპორაციული გადასახადის არაპროპორციულ განაწილებასთან დაკავშირებით, განვითარებადი ქვეყნები ყოველწლიურად განიცდიან 95-230 მილიარდ ევროს ზარალს.
2021 წელს, OECD-ის წინადადებით, 137-მა ქვეყანამ გააფორმა ორკომპონენტიანი შეთანხმება საგადასახადო კანონმდებლობის გაუმჯობესების შესახებ შემდეგ სფეროებში:
- კომპონენტი 1 (სვეტი პირველი) ვარაუდობს, რომ მრავალეროვნული საწარმოების მოგების ნაწილი უნდა დაიბეგროს იმ იურისდიქციაში, სადაც მათი საქონელი ან მომსახურება გამოიყენება ან მოიხმარება. ეს ნიშნავს, რომ ტექნოლოგიურ კომპანიებს შეუძლიათ დაიბეგრონ იქ, სადაც მათი მომხმარებლები არიან, მაშინაც კი, თუ მათი თანამშრომლები შორს არიან მომხმარებელთა ბაზიდან. მსოფლიოში, სადაც ელექტრონული კომერცია ახლა ფართოდაა გავრცელებული, ეს აუცილებელი ცვლილებაა.
- კომპონენტი 2 (სვეტი მეორე) ითვალისწინებს გლობალური მინიმალური საგადასახადო განაკვეთის 15%-ის შემოღებას. ამ ნაბიჯის მიზანია, რომ კომპანიებმა საერთაშორისო სავაჭრო სტრუქტურების მეშვეობით არ გადაიტანონ თავიანთი მოგება დაბალი გადასახადების მქონე ქვეყნებში („საგადასახადო სამოთხეები“).
OECD-ის წინადადებაზე დაყრდნობით, 22 წლის 2021 დეკემბერს ევროკომისიამ გამოაქვეყნა შესაბამისი შინაარსის დირექტივის პროექტი - ევროპული გადასახადების თავიდან აცილების დირექტივა 3 (ATAD 3). 2022 წლის განმავლობაში ამ პროექტის განხილვა ევროკავშირის ქვეყნებში მიმდინარეობდა.
ონლაინ კონსულტაციები ნიდერლანდებში
24 წლის 2022 ოქტომბერს ფინანსთა სამინისტრომ ონლაინ კონსულტაციების შესახებ დირექტივის პროექტზე დაყრდნობით წარადგინა კანონპროექტი. მიღების შემთხვევაში, ჰოლანდიურ ორგანიზაციებს, რომლებიც არიან მრავალეროვნული ჯგუფების ნაწილი, რომელთა გლობალური ბრუნვა წელიწადში მინიმუმ 750 მილიონი ევროა, ახალი წესების მიხედვით გადასახადების გადახდა მოუწევთ.
კანონმა უნდა უზრუნველყოს, რომ მრავალეროვნულმა ჯგუფმა გადაიხადოს მინიმუმ 15% გადასახადი კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში გამოცხადებულ შემოსავალზე. მას ეძახიან ეფექტური გადასახადის განაკვეთი. ონლაინ კონსულტაციების შედეგების მიხედვით, კანონპროექტი პარლამენტში გაგზავნამდე შეიცვლება. გეგმა არის შესწორებული კანონპროექტის წარდგენა პალატასა და სენატში 2023 წლის განმავლობაში. ამის შემდეგ კანონი ამოქმედდება 1 წლის 2024 იანვრიდან.
ფინანსთა სამინისტროს ოფიციალური ანგარიშების მიხედვით, ნიდერლანდები არის ევროკავშირში მრავალეროვნული კომპანიებისთვის მინიმალური საგადასახადო განაკვეთის შემოღების ძლიერი მხარდამჭერი. ასეთი ნაბიჯი აღარ მისცემს ქვეყნებს საშუალებას, კონკურენცია გაუწიონ ერთმანეთს დაბალი გადასახადის განაკვეთის შეთავაზებით. საერთაშორისო კომპანიებმა, რომელთა ბრუნვაც აღემატება წელიწადში 750 მილიონ ევროს, უნდა გადაიხადონ მინიმუმ 15% კორპორატიული გადასახადი, მიუხედავად იმისა, თუ რომელი იურისდიქციაა მათი გაერთიანების ადგილი.
გადაწყვეტილების მიღება ევროკავშირში
12 წლის 2022 დეკემბერს ევროკომისიამ დირექტივის წინადადება ერთხმად მიიღო. ახლა ევროკავშირის ყველა წევრ ქვეყანას მოუწევს დირექტივის დანერგვა ეროვნულ კანონმდებლობაში არაუგვიანეს 2023 წლის ბოლოს.
მანამდე უნგრეთის მთავრობა ეწინააღმდეგებოდა მინიმალური კორპორატიული გადასახადის შემოღებას 15%-ით და ამტკიცებდა, რომ ეროვნულ კომპანიებზე საგადასახადო ტვირთის ზრდა ძირს უთხრის მათ კონკურენტუნარიანობას და გაანადგურებს ათასობით სამუშაო ადგილს ქვეყანაში. ამის წინააღმდეგი იყო პოლონეთიც, რაზეც ჩვენ დავწერეთ მუხლი. თუმცა, ახლა ყველა უთანხმოება წარსულშია და ევროპა მზადაა გადადგას შემდეგი ნაბიჯი საგადასახადო კოორდინაციის სისტემის შესაქმნელად. ამასთან, ცვლილებები არ ეხება მცირე და საშუალო ბიზნესს.
გამოქვეყნების თარიღი: 29.12.2022.
